Cửa hàng xăng dầu bị cắt chiết khấu mức thấp- nguyên nhân dẫn tới những sai phạm?
Tổng Cục Quản lý Thị trường cho biết, nhiều Sở Công Thương và Cục Quản lý Thị trường các địa phương đã có báo cáo về tình hình bán xăng dầu nhỏ giọt, bán theo số lượng hạn định, ngừng bán. Lý do được đưa ra là đại lý, cửa hàng bán lẻ xăng dầu bị cắt chiết khấu.
Theo phản ánh của nhiều đại lý, cửa hàng bán lẻ xăng dầu, trong vòng 2 ngày trở lại đây, tình trạng cắt chiết khấu, chiết khấu mức rất thấp với mặt hàng xăng, dầu xuất hiện trở lại ở nhiều địa phương khiến doanh nghiệp lại bị rơi vào cảnh bán hàng không đủ trang trải chi phí và bị lỗ. Cùng với đó là việc không bán thì bị rút giấy phép, mà càng bán thì càng bị mất vốn kinh doanh.
Các mức chiết khấu lại giảm về 0 đồng, đồng nghĩa doanh nghiệp lỗ từ 600 đồng đến cả nghìn đồng/lít xăng dầu bán ra. Mức chiết khấu 0 đồng được ghi nhận từ các cửa hàng bán lẻ thuộc các doanh nghiệp như Nam Sông Hậu (Cần Thơ), Xăng dầu Quân đội khu vực 4.
Bất cập trong quản lý xăng dầu khiến nhiều cửa hàng, doanh nghiệp vi phạm. Ảnh minh họa
Tại Tiền Giang, Cục Quản lý Thị trường cho biết, đã giám sát, làm việc trực tiếp tại 4 cửa hàng bán lẻ xăng dầu trên địa bàn đồng thời qua kiểm tra, phát hiện 1 cửa hàng có vi phạm về điều kiện kinh doanh. Thực tế có tình trạng một số cửa hàng kinh doanh xăng dầu ven sông Tiền bán giảm số lượng cho các tàu khi có nhu cầu và chỉ bán cho khách hàng quen.
“Để qua mặt các cơ quan chức năng, tránh bị mang tiếng là không có chiết khấu cho đại lý và cửa hàng bán lẻ, một số doanh nghiệp đầu mối, tổng đại lý vẫn để chiết khấu với mức thấp nhưng đồng thời áp dụng hình thức phụ thu cước vận chuyển với mức 200 đồng/lít. Với mỗi lít bán ra như này, cửa hàng bán lẻ chúng tôi lỗ xấp xỉ 1.000 đồng/lít”, một đại lý xăng dầu cho biết.
Để hạn chế việc bán hàng, nhiều đại lý bán lẻ xăng dầu đã tìm mọi cách đối phó với cơ quan quản lý bằng việc hạn chế lượng bán ra hoặc tạm dừng bán bằng việc đăng ký với cơ quan quản lý là Sở Công Thương, quản lý thị trường… với lý do sửa chữa bể chứa, máy bơm, cột bơm gặp sự cố, hỏng trụ hỏng do chập điện…
Nhiều bất cập trong quản lý xăng dầu
Đại diện lực lượng Quản lý thị trường cho biết có tình trạng nhiều cây xăng, đại lý xăng dầu ở các địa phương đang tìm cách đối phó với cơ quan chức năng để hạn chế lượng bán ra là có thật.
Ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam cho biết, Chính phủ và Quốc hội cần nhanh chóng tiếp tục giảm nốt Thuế Bảo vệ môi trường đồng thời rà soát các sắc thuế có thể giảm để hỗ trợ chặn đà tăng giá tác động của giá dầu gây ảnh hưởng đến giá cả cũng như nền kinh tế.
Việc cơ quan quản lý đang để kéo dài nhiều bất cập trong điều hành cũng là nguyên nhân thị trường xăng dầu có những bất ổn.
Cụ thể, theo Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam, việc áp dụng cách tính chi phí định mức, tính giá xăng dầu hiện nay cũng có điểm bất cập. Trong quy định hiện hành, nhiều loại chi phí của doanh nghiệp 6 tháng vẫn giữ nguyên trong khi thị trường biến động, đặc biệt chi phí vận chuyển thay đổi hằng ngày với biên độ rất lớn. Việc áp dụng cách tính cứng về giá trong Nghị định 83 và 95 như vậy không còn phù hợp với diễn biến thị trường hiện nay, kéo theo giá không phản ánh kịp diễn biến của giá thế giới dù đã rút thời gian điều chỉnh giá xuống còn 10 ngày/kỳ điều chỉnh.
Một chuyên gia trong ngành xăng dầu cho biết, thị trường xăng dầu thời gian qua có nhiều thông tin và những “ẩn số bí hiểm” đặt ra về việc các doanh nghiệp đầu mối không đủ điều kiện về kho chứa, đại lý, thương nhân phân phối nhưng vẫn được cấp giấy phép hoạt động. Các doanh nghiệp đang sở hữu bao nhiêu thương nhân phân phối để người dân giám sát việc tuân thủ quy định đến giờ không mấy người biết. Việc thanh tra lại điều kiện cấp phép các doanh nghiệp xăng dầu đầu mối cũng như cấp phép cho các thương nhân phân phối cũng cần làm rõ trong thời gian tới.
Một chuyên gia ngành xăng dầu cũng cho biết, chiếu theo Nghị định 83 và Nghị định 95, có rất nhiều doanh nghiệp xăng dầu đầu mối đang vi phạm rất nhiều quy định và điều kiện về kinh doanh nhưng chưa bị xử phạt.
Theo quy định tại Điều 39 Nghị định 95, doanh nghiệp đầu mối có trách nhiệm công bố trên trang tin điện tử của doanh nghiệp hoặc trên phương tiện thông tin đại chúng về giá bán lẻ hiện hành, số trích lập, số sử dụng và số dư Quỹ Bình ổn giá xăng dầu hằng tháng và trước mỗi lần điều chỉnh giá trong nước. Các doanh nghiệp cũng phải công bố báo cáo tài chính trong năm tài chính khi đã được kiểm toán. Tuy nhiên, đến nay, hàng loạt doanh nghiệp bỏ qua việc thực hiện quy định này khi không có website để thông tin về kinh doanh xăng dầu.
Một chuyên gia ngành xăng dầu đề nghị không nêu tên cho rằng, việc doanh nghiệp xăng dầu doanh thu cả nghìn tỷ mà nhiều năm không đáp ứng yêu cầu tối thiểu về kinh doanh là phải có website (để công bố giá bán định kỳ để tổng đại lý, thương nhân phân phối, đại lý trong hệ thống và người dân, doanh nghiệp bên ngoài cũng nắm được giá và giám sát) mà không bị xử lý là rất bất thường.
Ông N. – chủ tịch HĐQT doanh nghiệp đầu mối xăng dầu cho biết trên báo Tuổi Trẻ, nguồn hàng quốc tế hiện nay vẫn có, không rơi vào tình trạng thiếu nguồn cung. Tuy nhiên, quy định về cách tính giá cơ sở đã “lỗi thời” nên khi biến động giá lớn sẽ khiến các doanh nghiệp lỗ. Cụ thể, ông N. cho biết trong công thức giá cơ sở, hiện tính phụ phí mặc định khoảng 2,5 USD/thùng, trong khi phụ phí của thị trường đã lên gấp đôi, gấp ba so với công thức tính giá cơ sở.
Ngoài ra, giá cơ sở đang tính mức theo tiêu chuẩn khí thải thấp hơn so với thế giới, trước đây chỉ chênh 1 USD/thùng, đến nay do giá dầu tăng cao nên chênh hơn 1.000 đồng/lít khi nhập về. “Chưa nhập đã thấy lỗ rồi nên quan trọng là cập nhật công thức tính giá cơ sở để đảm bảo mức lợi nhuận cho các doanh nghiệp đầu mối mới giải được những khó khăn của ngành xăng dầu thời gian qua”, vị này cho hay.