Xây dựng trái phép trên đất quy hoạch tại Lào Cai: Trách nhiệm thuộc về ai?

Ngày 6/12/2018, UBND tỉnh Lào Cai ban hành quyết định phê duyệt điều chỉnh cục bộ Quy hoạch chi tiết xây dựng Khu vực cầu Hồ Kiều II thuộc cửa khẩu quốc tế Lào Cai, TP.Lào Cai (thực hiện Dự án khu nhà ở thương mại sau kè KL94, phố Nguyễn Quang Bích, phường Lào Cai). Dự án có vị trí phía Bắc giáp khu dân cư đường Nguyễn Huệ, phía Nam giáp đường Nguyễn Quang Bích, phía Đông giáp đầu cầu Cốc Lếu, phía Tây giáp Trung tâm thương mại Bitis. Đây là vị trí đắc địa trước cửa ngõ cửa khẩu Lào Cai.

Dự án nằm trong chương trình phát triển nhà ở tỉnh Lào Cai đến năm 2020, định hướng đến năm 2030; tổng diện tích 2,385m2. Với mục tiêu đáp ứng nhu cầu nhà ở cũng như phát triển quy hoạch đô thị trên địa bàn một cách đồng bộ, Dự án được kỳ vọng tạo không gian yên tĩnh, thoáng đãng lý tưởng, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cho người dân, đồng thời là bộ mặt hạ tầng đô thị cho TP.Lào Cai ngay tại cửa khẩu quốc tế.

Công trình xây dựng sai phép trên công thoát nước thành phố và nhiều sạp hàng hóa vẫn ngang nhiên tồn tại.

Tuy nhiên, thực tế lại không như kỳ vọng. Theo quy hoạch dự án, ngoài phần diện tích đất ở đã được phân lô phục vụ xây dựng nhà ở cho người dân còn có phần diện tích cảnh quan, cây xanh nằm sát ngã 3 đường Nguyễn Huệ và Nguyễn Quang Bích. Thế nhưng, từ khi có quy hoạch của UBND tỉnh Lào Cai, quỹ đất quy hoạch làm không gian cây xanh đã không được sử dụng đúng mục đích. Thay vào đó, UBND phường Lào Cai, TP.Lào Cai lại cho phép bà O.T, một cá nhân sinh sống gần đó xây dựng trái phép nhà tạm, được gắn biển “nhà văn hóa”.

Sau đó, bà O.T chia nhỏ phần mặt tiền “nhà văn hóa”, thành ki-ốt cho các tiểu thương thuê làm địa điểm kinh doanh hoa quả. Việc khu đất được quy hoạch làm công viên cây xanh bỗng dưng trở thành chợ cóc, chợ tạm gây mất vệ sinh, đồng thời ảnh hưởng nghiêm trọng đến mỹ quan đô thị ngay tại khu vực gần cửa khẩu quốc tế Lào Cai. Đặc biệt, bên dưới công trình là mương thoát nước thành phố. Trong trường hợp xấu, con mương này bị tắc, rất có thể một khu vực của TP.Lào Cai sẽ bị ngập nặng.

Sự việc trên đã gây bức xúc trong dư luận TP.Lào Cai thời gian qua, đồng thời đặt ra nhiều vấn đề cần làm rõ liên quan đến trách nhiệm của các bên liên quan, cũng như dấu hiệu buông lỏng quản lý dẫn đến việc “tiếp tay” cho xây dựng công trình sai phép.

Trao đổi với PV, Luật sư Nguyễn Văn Hùng – Đoàn Luật sư TP.Hà Nội nhận định, việc chính quyền phường ký hợp đồng để cá nhân xây dựng “nhà văn hoá” trái phép sau đó chia nhỏ diện tích phía trước cho thuê, thu lợi là một trong các hành bị cấm theo quy định tại khoản 1, 3 và khoản 7 Điều 12 Luật Đất đai.

Theo Luật sư Hùng, hành vi trên đã gây thiệt hại cho nhà đầu tư, cho quyền và lợi ích của người mua dự án khi không gian cây xanh bị chiếm dụng. Đồng thời, việc sử dụng diện tích đất cây xanh sai mục đích sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ quy hoạch dự án. Ngoài ra, việc xây dựng công trình, tiện ích trong dự án phải tuân thủ quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Chủ tịch UBND phường dù nắm rõ quy hoạch nhưng vẫn đồng ý, thậm chí tiếp tay cho tư nhân xây dựng sai quy hoạch, lấn chiếm hành lang, vỉa hè, phần diện tích thoát nước của dự án và khu dân cư là vi phạm pháp luật.

Được biết, sau khi xây dựng “nhà văn hóa” trên đất quy hoạch không gian cây xanh, khu vực phía trước được “xẻ thịt” cho 10 – 14 tiểu thương thuê ki-ốt kinh doanh, giá thuê là 2,5 triệu đồng/tháng. Tổng thu hàng tháng khoảng 25-35 triệu đồng. Như vậy, từ khi khu chợ cóc được hình thành trái phép tới nay đã thu về ít nhất 600 – 800 triệu đồng. Một số tiểu thương tiết lộ, khoản tiền thu hàng tháng sẽ được chia làm 2, một phần trả cho UBND phường Lào Cai, phần còn lại chia cho cá nhân bà O.T (!?)

Luật sư Hùng nhận định, việc này có dấu hiệu làm thất thoát ngân sách, thuế của Nhà nước. Bởi, cá nhân xây dựng “nhà văn hoá” khai thác và thu tiền của các hộ kinh doanh, một nửa để sử dụng, một nửa nộp cho phường. Sẽ không có gì thắc mắc nếu khoản thu kia có khai báo đầy đủ với cơ quan thuế, thực hiện việc kê khai và nộp thuế cho cơ quan thuế, UBND phường có sổ theo dõi việc thu và minh bạch việc quản lý chi số tiền nhận được từ cá nhân trên. Tuy nhiên, nếu cá nhân, tổ chức không thực hiện đúng thì ngân sách nhà nước sẽ bị thất thu thuế với số tiền không nhỏ.

Một trong những vấn đề được dư luận đặc biệt quan tâm là trách nhiệm của các bên liên quan trong sự việc trên ra sao?

Cũng trao đổi với PV về sai phạm này, ông Nguyễn Văn Thủy, Phó Chủ tịch UBND phường Lào thừa nhận, việc UBND phường thỏa thuận với cá nhân bà O.T cho thuê ki-ốt trước mặt cũng không đúng. Việc làm này không chỉ gây ảnh hưởng tới mỹ quan đô thị mà còn nguy cơ gây ngập úng cho thành phố.

Mặc dù thừa nhận việc xây dựng nhà tạm trên đất quy hoạch cây xanh là sai phạm, thế nhưng UBND phường lại bất lực trong vấn đề giải quyết hậu quả, vì vướng phải hợp đồng do nhiệm kỳ trước để lại.

Luật sư Hùng phân tích, sự việc trên có dấu hiệu vi phạm pháp luật về dân sự khi chủ thể ký kết hợp đồng không đủ thẩm quyền, đối tượng hợp đồng không thuộc quyền quản lý, sử dụng hợp pháp của bên cho thuê.

Chủ tịch UBND phường Lào Cai (nhiệm kỳ trước – PV) ký kết hợp đồng với tư nhân để xây dựng, khai thác và giờ lấy lý do hợp đồng đang còn thời hiệu để thoái thác là không đúng. Bởi lẽ, vấn đề đặt ra là hợp đồng có hiệu lực không? Phần diện tích đất là đối tượng của hợp đồng có giao cho phường quản lý, sử dụng không? Mục đích sử dụng là gì? Rõ ràng là hợp đồng khó có hiệu lực khi chủ thể ký kết không đúng thẩm quyền, đối tượng sử dụng không thuộc quyền quản lý, sử dụng, khai thác và mục đích sử dụng không đúng quy định.

Luật sư Hùng cũng nhìn nhận, để xảy ra hàng loạt sai phạm nghiêm trọng nêu trên, trách nhiệm trước hết thuộc về cá nhân người đứng đầu UBND phường đã ký kết văn bản, hợp đồng để xảy ra sai phạm, sau đó là trách nhiệm của UBND phường và bộ máy đương nhiệm đã không có biện pháp, tham mưu cấp trên xử lý dứt điểm vi phạm.

“Với tư cách người đứng đầu, Chủ tịch UBND phường để xảy ra sai phạm đã vi phạm quy định của Đảng, Nhà nước. Theo đó tại Điều 11 Nghị định quy định người đứng đầu phải có trách nhiệm quản lý, sử dụng đất đai có hiệu quả, đúng mục đích. Nhưng với việc giao cho tư nhân xây nhà văn hoá trái phép, chia nhỏ diện tích mặt tiền để thu lợi, xây công trình lên mương thoát nước… liệu có đúng mục đích?”, LS Hùng nhận định.

Được biết, người đại diện UBND phường Lào Cai ký kết hợp đồng nói trên là ông Nguyễn Văn Sáu – nguyên Chủ tịch UBND phường, hiện đang giữ chức Phó chánh Thanh tra TP.Lào Cai.

Cũng liên quan đến những sai phạm xảy ra tại phường Lào Cai, ông Hoàng Đăng Khoa – Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP.Lào Cai cho biết đã tiếp nhận thông tin phản ánh của báo chí, trong thời thời gian tới sẽ quyết tâm xử lý triệt để nếu như phát hiện có sai phạm trong sự việc trên.

Thời gian qua, các cấp, các ngành của tỉnh Lào Cai đã có nhiều động thái quyết liệt trong phát hiện, thanh, kiểm tra, xử lý vi phạm trên địa bàn, đặc biệt là trong lĩnh vực quản lý đất đai. Lãnh đạo tỉnh cũng nhiều lần chỉ đạo thủ trưởng các đơn vị chủ động giải quyết công việc theo thẩm quyền; không đùn đẩy trách nhiệm; phát huy tính năng động, sáng tạo trong thực thi các chính sách pháp luật… Thiết nghĩ, với sự việc nêu trên rất cần sự chỉ đạo kịp thời, kiên quyết của lãnh đạo UBND tỉnh, UBND TP.Lào Cai để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, giữ vững niềm tin trong nhân dân.

Theo Sở hữu trí tuệ